2024 жылғы 17 сәуір сағат 08:45-те жарияланды

 

СҰХБАТ: Қазақстанның сайлау комиссиясының басшысы Кореяның демократиялық моделін, дауыс берудегі инновацияларды құптайды

Қазақстанның Орталық сайлау комиссиясының Төрағасы Нұрлан Мәжитұлы Әбдіров Сеулде The Korea Times газетіне сұхбат берер алдында, жұма күні. Ким Хен-Биннің суреті, Korea Times.

Дауыс беру процесін ыңғайлы және ашық етуге басты назар аудару керек: Қазақстан Республикасы Сайлау комиссиясының басшысы

Авторы: Ким Хён-Бин

Қазақстанның Орталық сайлау комиссиясының Төрағасы Нұрлан Мәжитұлы Әбдіров жақында жасаған сапары барысында Кореяның демократиялық институттарының күші мен дауыс берудің озық әдістерін жоғары бағалады.

4 сәуірде тоғызкүндік сапармен келген Әбдіров 10 сәуірдегі Жалпысайлаудың процестерін, оның ішінде дауыстарды санауды байқауға қатысып, Кореяның озық сайлау тәжірибесімен танысып келді.

Әбдіровтың сапары Кореядағы Жалпысайлауды байқауға және мерзімінен бұрын дауыс беру мен бюллетеньдерді санау рәсімдерінің нюанстарын зерделеуге бағытталды. Сапардан үлкен әсермен оралған, ол сайлаушылардың белсенді және сапалы қатысуын ерекше атап өтті.

Ол мерзімінен бұрын дауыс берудің ыңғайлылығын қамтамасыз етудің маңыздылығын атап өтті. Әбдіров сайлау органдары маңызды рөл атқарғанымен, дауыс беру процесін «азаматтар үшін ыңғайлы және ашық» етуге басты назар аударылуы керек екенін атап өтті.

Жұма күні Сеулде Korea Times газетіне берген сұхбатында Әбдіров «мерзімінен бұрын дауыс беруге келетін болсақ, біздің басымдығымыз - бұл процестің тек сайлау органдарына ғана емес, сайлаушыларға да ыңғайлы болуын қамтамасыз ету. Дауыс беру кезеңіне қарамастан, біздің мақсатымыз өзгеріссіз қалады: ашықтық пен әділдік», - деді.

Әбдіров адамдар әр түрлі дауыс беру рәсімдеріне бейімделе алатынымен, дауыс беруді қолжетімді және түсінікті ету үшін дұрыс алгоритмдерді, әдістерді және процестерді әзірлеу маңызды екенін атап өтті. Ол сайлаушылардың оң көзқарасын қалыптастыратын және азаматтық борыш сезімін оятатын дауыс беру дәстүрін құрудың маңыздылығын атап өтті.

«Тиісті алгоритмдер мен әдістерді әзірлеу дауыс берудің дәстүрге айналуына әкеледі. Ол қоғамға сіңген сайын, бұл дәстүр адамдардың сайлау процесін қалай қабылдайтынына әсер ету арқылы ұжымдық ойлауды қалыптастыра алады», - деді Әбдіров.

«Адам ұсынылған ұтымды шешімдерге үйреніп, бейімделе алады», - деп, жақсы ойластырылған рәсімдер қоғамдық нормаларға негізделуі мүмкін екенін атап өтті.

Соңғы алты онжылдықтағы Кореядағы сайлау эволюциясы туралы ойлана отырып, Әбдіров ұлттық сайлау комиссиясы мен жергілікті сайлау комиссияларының жинақталған тәжірибесін атап өтіп, процестің кәсібилігі мен ашықтығын жоғары бағалады.

«Кез келген сайлау өте маңызды, бірақ парламенттік сайлау ерекше маңызға ие, өйткені ол заң шығарушы биліктің негізін құрайды. Мен сайлаушылардың бұл процеске сабырлы және еркін қатысқанына куә болдым, бұл мемлекет пен қоғамның жетілгендігінің дәлелі», - деді Әбдіров.

Әбдіров Кореяның технологияларды, атап айтқанда, санау машинасын бюллетеньдерді санау процесін оңтайландыру құралы ретінде пайдалануын жоғары бағалады. Ол сондай-ақ мерзімінен бұрын және көпкүндік дауыс берудің енгізілуін жоғары бағалады, бұл кезеңде Кореядағы сайлаушылардың жоғары қатысуын оның тиімділігінің дәлелі ретінде атап өтті.

5-6 сәуір аралығында екі күнге созылған Кореядағы мерзімінен бұрын дауыс беру рекордтық 31,28 пайызға жетті.

Төраға Қазақстанның Орталық сайлау комиссиясы мен Кореяның Ұлттық сайлау комиссиясы арасындағы Өзара түсіністік туралы меморандумды ынтымақтастықтың маңызды алаңы ретінде белгілеп, сайлау мәселелері бойынша халықаралық ынтымақтастықтың маңыздылығын атап өтті.

«Қазақстанда біз барлық деңгейдегі сайлау комиссияларының мүшелерін даярлауға ерекше назар аударамыз. Әділ және адал сайлауды қамтамасыз ету үшін біліктілік және заңның сақталуы өте маңызды», - деді Әбдіров.

Төраға Кореяның тәжірибесіне, атап айтқанда мерзімінен бұрын және көпкүндік дауыс беруді, биометриялық сәйкестендіру шараларын және сайлаушылардың электрондық тізімдерін енгізу тәжірибесіне қызығушылық білдірді. Ол бұл шаралар Қазақстанның сайлау жүйесін нығайта алады деп санайды.

Өзінің сапары туралы ойлана отырып, Әбдіров Кореяның сайлау жүйесінің негізгі қайраткерлерімен нәтижелі кездесулеріне ризашылығын білдірді. Ол Корей билігіне де, Қазақстанның Сеулдегі Елшілігіне де сапарды ұйымдастыруға қолдау көрсеткені үшін алғыс айтты.

«Бұл сапар Кореяның сайлау жүйесін түсінумен қатар, біздің елдеріміз арасындағы ынтымақтастықты нығайтады деп үміттенемін. Мен Кореядағы сайлаудың қалай өтіп жатқанын өз көзіммен көріп, сайлау комиссияларының өкілдерімен мағыналы диалогтар жүргізе алғаныма ризамын», - деді Әбдіров.

 

Ким Хён-Бин